I. Giới Thiệu Về Văn Hoá Ăn Uống Nhật Bản

Nhật Bản, một vùng đất linh thiêng, con người chăm chỉ, cùng với đó là một quốc gia với muôn vàn nền văn hóa và ẩm thực độc đáo. Ẩm thực Nhật Bản là sự kết hợp tinh tế giữa thiên nhiên với con người, cầu kỳ và tỉ mỉ trong từng chi tiết. Đó chính là sự biểu thị cho thấy văn hóa ăn uống Nhật Bản đa dạng đến mức nào.

• Cơm: từ trước đến giờ cơm là loại thực phẩm không thể thiếu trong mỗi bữa ăn của người Châu Á. Nhật Bản cũng không ngoại lệ, theo truyền thống từ xưa của Nhật Bản cơm được nấu và hấp. Hầu hết các món ăn như sushi, donburi điều có sự góp phần của gạo. Vốn dĩ điều đó đã làm nên nét văn hóa ăn uống riêng của Nhật Bản. 
• Súp miso: đây là một món ăn truyền thống của nền ẩm thực Nhật Bản. Trong các bộ phim nổi tiếng của Nhật Bản như: Shin Cậu bé bút chì, Doraemon,… cũng rất hay nhắc đến món này. Vì đây là món ăn phụ bình dân và cơ bản nhất trong mỗi bữa cơm gia đình của người Nhật.
• Mì soba: đây là món ăn được làm từ bột mì nguyên cám và bột mì trắng. Cái đặc biệt của món này là có thể ăn ở cả hai trạng thái là nóng và lạnh. Không chỉ ngon mà còn giàu chất xơ mà còn được yêu thích trên toàn thế giới.
• Hải sản: là một quốc gia đảo xung quanh bốn bề là biển nên sự đa dạng về chủng loài hải sản là điều hiển nhiên. Dươi đây là một vài tinh hoa hội tụ của văn hóa ăn uống Nhật Bản về hải sản.

  Sashimi: là món cá sống được thái lát mỏng

  Tempura: là món được chiên ngập dầu mang sự dòn tan thú vị

  Sushi: là một cái tên không còn quá xa lạ với tín đồ ăn uống Nhật Bản

• Trà và món tráng miệng: Trà được coi là một trong những thức uống quan trọng của Nhật Bản với nhiều loại trà khác nhau như: matcha, sencha, hojicha,.. song với đó là các món tráng miệng cũng rất đa dạng như: mochi, dorayaki, yokan, manju,..

II. Sự hài hòa giữa truyền thống và hiện đại

1. Phong cách ẩm thực Kaiseki và Izakaya

1.1 Kaiseki

Là một phong cách ẩm thực truyền thống của Nhật Bản, đại diện cho sự sang trọng và tinh tế. Một số đặc điểm như:

Sự chuẩn bị tỉ mỉ: mõi món ăn mang phong cách Kaiseki điều được chuẩn bị một cách kỹ càng từ chi tiết trên đĩa.

Sự tôn trọng nguyên liệu: tôn trọng nguyên liệu và tôn vinh thiên nhiên, cân bằng màu sắc tượng trưng bốn mùa.

1.2 Izakaya

Đây là một quán bar phong cách kiểu Nhật với không khí vui vẻ thể hiện rõ văn hóa ăn uống Nhật Bản. Một số đặc điểm như:

Ăn vặt và đồ uống: cung cấp một số món ăn nhơ như sashimi, tempura và một loại để uống kèm với bia

Không gian thân mật: thường để làm nơi hội tụ bạn bè hay gia đình

Giao thoa các mối quan hệ: đây cũng là nơi kết nối, chia sẻ và tạo nên các mối quan hệ mới.

2. Sự phát triển và sáng tạo trong ẩm thực Nhật Bản ngày nay

Sự phát triển của văn hóa ăn uống Nhật bản là chứng minh cho xu thế toàn cầu hóa và nền kinh tế thịnh vượng của Nhật Bản. Dưới đây là một số điểm nổi bật của sự phát triển này.

• Sushi hiện đại: không chỉ là những món mang phong cách truyền thống mà hiện nay còn được biến tấu với nhiều thành phần mới như toping hay phô mai.
• Ramen sáng tạo: hiện nay đã có nhiều phiên bản khác nhau mỗi phiên bản điều đặc trưng cho văn hóa ăn uống Nhật Bản.
• Izakaya Thời đại mới: không còn mang phong cách cổ điển mà hiện tại còn kết hợp với những món ăn truyền thống và hiện đại.
• ảnh hưởng của các nước phương tây: đã có sự kết hợp hài hòa giữa Nhật Bản với các nước phương tây để tạo ra những món ăn của Nhật nhưng mang phong cách phương tây.
• ẩm thực đường phố: các món ăn đường phố phổ biến của Nhật Bản như bánh cá, bánh xèo Nhật Bản  được giới trẻ quan tâm nhiều hơn

III. Tầm quan trọng của lễ nghi trong ăn uống

Điều này chính là thể hiện sự tôn trọng món ăn và tôn trọng những người làm ra nó cũng giống như sự trải nghiệm về tâm linh. Dưới đây là một số khía cạnh lễ nghi trong văn hóa ăn uống Nhật Bản:

• Lựa chọn nguyên liệu: nguyên liệu phải rất tươi ngon đạt đến sự hoàn hảo tuyệt đối, đảm bảo về hình thức và chất lượng
• Kỹ thuật nấu ăn: khi nấu ăn phải thật khéo léo, chu đáo, phải đảm bảo độ ngon và an toàn của thành phẩm
• Bày trí: phải trang trí phù hợp và hài hòa nhất để tạo nên giá trị món ăn
• Tôn trọng người chế biến: những người thưởng thức cần có thái độ và tôn trọng người chế biến
• Tôn vinh tự nhiên và truyền thống; chuẩn bị và thưởng thức món ăn như một nghi lễ tạo nên sự hài hòa giữa con người và thiên nhiên
• Việc chuẩn bị và thưởng thức món ăn như một nghi lễ không chỉ đơn thuần là là việc ăn uống mà là còn sự kết nối giữa con người với thực phẩm.

​IV. Những điều cấm kỵ và quy tắc ăn trong văn hóa ăn uống Nhật Bản

1. Điều cấm kỵ

Trong ẩm thực Nhật Bản cần có một số điều cấm kỵ và quy tắc ăn để thể hiện sự tôn trọng và lịch sự, dưới đây là một số quy tắc cần nắm vững.

• Cấm đũa đứng vào bát cơm: điều này tương tự như Việt Nam hành động như thế chính là cúng cơm cho người đã mất.
• Chọc đũa vào thức ăn: đây là hành động rắc đồ ăn như rau thường coi là thiếu lịch sự.
• Chia sẻ thức ăn từ đĩa lớn: không giống như Việt Nam của Nhật Bản là mỗi người ăn là mỗi khẩu phần riêng.
• Quay đũa ngược lên; chính là việc tượng trưng cho tang lễ

2. Quy tắc ăn uống

• Vệ sinh tay: phải vệ sinh thật kỹ càng để chuẩn bị cho bữa ăn
• Thể hiện lòng biết ơn: trước khi dùng bữa trong văn hóa ăn uống Nhật Bản thưởng hay nói câu  “Itadakimasu” ( cảm ơn đã cho tôi ăn)  để thể hiện lòng biết ơn với người chế biến
• Chia sẽ thức ăn:chỉ nên lấy đúng với lượng ăn của mình để tránh lãng phí thức ăn

Những điều trên thể hiện trật tự và văn hóa ăn uống Nhật Bản cho thấy họ xem trọng bữa ăn rất cao.

V. Cách ăn món ăn Nhật Bản đúng cách

Việc ăn các món ăn Nhật Bản không những chỉ là gấp thức ăn bỏ vào miệng rồi ăn mà là cả một quá trình đầy thú vị. Dưới đây là một số bước cơ bản:

• Sushi: bạn phải dùng tay hoăc đũa để lấy, sau đó chấm với nước tương và ăn một lần nuốt.
• Sashimi: tương tự như Sushi bạn phải dùng tay hoặc đũa và ăn một lần nuốt

Ramen: bạn sử dụng đũa và muỗng để ăn, lấy một ít mì và topping vào muỗng. Dùng chung một lúc để không bỏ lỡ hương vị.

VI. Sự giao thoa giữa văn hóa ăn uống Nhật Bản và Việt Nam

Sự giao thoa giữa hai nước chính là thể hiện cho sự đoàn kết và hội nhập hóa. Từ kinh tế đến ẩm thực cho thấy mối quan hệ giữa hai nước đang ngày càng được thăng tiến và bền vững, biểu hiện rõ rệt của mối quan hệ này cũng được thể hiện qua ẩm thực. Giới trẻ Việt Nam càng ngày càng trở thành tín đồ của các món ăn Nhật Bản, biểu hiện thông qua những vloger hay những bà mẹ có chồng là người Nhật họ thường làm và biến tấu các món ăn giữa Nhật và Việt để phù hợp với khẩu vị gia đình. Dưới đây là một số biểu hiện rõ rệt cho điều này.

• Sushi và phở: hai món ăn này điều là tinh túy của hai quốc gia. Dạo gần đây xuất hiên nhiều món ăn được kết hợp từ hai món này như sushi cuốn với nhân phở hoặc phở với sushi
• Cơm và cơm gạo: hầu hết cả hai nên ẩm thức điều có phần cơm trong các bữa ăn
• Sử dụng rau củ quả và gia vị: cả hai nền ẩm thực điều tôn trọng các nguyên liệu, việc sáng tạo các loại rau củ cũng là điểm tương đồng thú vị của hai nền ẩm thực
• Ảnh hưởng của tôn giáo: do điều là quốc gia Châu Á thế nên cả hai nước điều có những nét tương đồng. Như việc cúng bái để biểu lộ lòng biết ơn bề trên cũng là nét tương đồng
• Quán ăn và nhà hàng: cả hai nền ẩm thực khi mở quán ăn của đối phương điều có những không gian sang trọng và rất tôn trọng văn hóa đối phương.

Sự giao thoa giữa văn hóa ăn uống Nhật Bản và Việt Nam rất đa dạng từ những món truyền thống cho đến món ăn sang trọng mỗi quốc gia điều có những nét đăch trưng riêng biệt và những nét chung thú vị.

Tóm lại: Nhật Bản là một quốc gia thú vị nếu chỉ tham quan trong một chuyến đi thì không thể khám phá hết. Mỗi vùng miền khác nhau mỗi văn hóa khác nhau. Qua những văn hóa ăn uống Nhật Bản như trên đã giúp chúng ta am hiểu phần nào về ẩm thực Nhật Bản, cũng sẽ là hành trang vững chắc cho những ai sẽ và đang sinh sống và làm việc tại Nhật Bản. GPI sẽ luôn đồng hành và tìm kím những thông tin mới mẻ để biến đó thành kiến thức cho con đường sang Nhật của bạn sắp tới.